Liefde

Liefde, een veel te pas en te onpas gebruikt woord. Ook het woord ‘de ware liefde’ geeft te kennen, alsof er onware liefde is. Maar ja, dan kun je moeilijk het woord liefde volhouden. Betaalde liefde geeft ook al een gevoel van: ‘Wat moet je daar weer mee?’ Ook als men zegt: ‘Zijn/haar liefde is onbetaalbaar’, krijg je de indruk, dat de tegenpartij er niets tegenover kan stellen. Je kunt je daarom afvragen: ‘Is liefde een gevoelsmatige lichaamsprikkeling of een hormo-nale oprisping. Veel woorden hebben betrekking op liefde of gaan daarmee gepaard. Woorden van deze strekking zullen daarom cursief weergegeven worden. Het kan voorkomen dat sommige woorden een tegengestelde bedoeling kunnen hebben. Even nadenken! De juiste bedoeling naar voren brengen! We zullen daarom proberen de vormen van liefde trapsgewijs op te bouwen.

Liefdesvormen

Een verzamelaar koestert een zekere liefde voor stenen, een herbarium, oude koffiemolens en noem maar op. Die verzamelwoede kan zover gaan, dat er hebzucht ontstaat. Of is de oorsprong van verzamelen hebzucht? Mensen hebben vaak een voorliefde -wat is dat nou weer voor een woord?- voor een be-paalde groente. Ze lusten alles, maar postelein heeft hun voorkeur. Veel mensen houden dieren, maar houden van dieren is heel wat anders. Regelmatig horen of lezen we over ernstige dierenmishandeling of –verwaarlozing. Als je sommige mensen aan de lijn ziet rukken, vraag ik me wel eens af: ‘Is dat liefde voor dat dier of wellust? Wellust en genoegdoening kunnen ook een vorm zijn, om het beest liefdevol af te richten. Dat kan echter ook ontaarden. Dieren houden is een vorm van slavernij. Ooit hebben we de dieren uit hun na-tuurlijke omgeving gehaald tot onze eigen genoedoening. Ze zijn zo verbasterd, dat ze niet meer in hun eigen leefomgeving geplaatst kunnen worden. Als een wolf met een vos gekruist wordt zijn er twee verschillende leefomstandigheden en –achtergronden. Toch zijn het hond-achtigen en blijft hun achtergrond latent aanwezig. Meerdere malen is het gebeurd, dat een meute honden, dus allerlei rassen begeleid uitgelaten werden op de heide en er van door gin-gen. Dat betekent dat zij hun natuurlijke gedrag, = instinct volgden. En ondanks hun eeuwen-lange verbastering ontstaat er zelfs een natuurlijk ordegedrag. En dat ondanks onze zgn. dierenliefde. Als het voorgaande goed gelezen wordt in deze context, is de basis van liefde, instinct, saamhorigheid en onderwerping. Onderwerping klinkt begrijpelijk een beetje vreemd. Maar als een coach in de voetbalsport zijn ploeg, die allen virtuozen zijn, zo weet te veronpersoonlijken, dat zij hun techniek toepas-sen zoals hij dat ziet, dan ontstaat er een verbondenheid. Bij de overwinning ontstaat er dan een vreugdevolle eenheid, die te omschrijven is als wederzijdse liefde.

Laat het duidelijk zijn, dat deze liefde en alle andere genoemde vormen niets met seks te maken hebben. Deze activiteiten zijn lichamelijke bedrevenheden, die een wederzijdse een-wording tot stand brengen. Dat geld ook voor het dierlijk instinct, dat is een gedrevenheid, die onder natuurlijke omstandigheden leidt tot een eenwording met als resultaat het bemachtigen van een prooi. Maar onder de voornoemde uitlating van deze dieren op de heide ontaardt het in vermoorden, want het gedode beest wordt niet verslonden. Zij worden dagelijks gevoed, dus zijn verzadigd. Ineens ontluikt hun natuurlijke jachtdrift en ontstaat er een eenheid met leiding. Zo’n drift ontstaat spontaan. Juist deze spontaniteit is een gevoelsdrift, die we in alle vormen van verbondenheid terug vinden en is de basis van liefde. Het is voorstelbaar, dat bovengenoemde voorbeelden moeilijk te zien zijn als liefde. Verbondenheid en wederzijdse eenwording, die ook in de wilde natuur voorkomen zijn de basis-beginselen. Zij bereiken een doelstelling, het voortleven. In de natuur is geen bewustzijn, maar zijn dezelfde grondbeginselen een noodzaak. Naast honger, dorst en slaap, is het van binnenuit een lichamelijke prikkeling, die ingegeven wordt buiten het bewustzijn. Want eerst komt de prikkeling en dat worden we daarna bewust. Ook in de natuur zien we naast de solitaire levenswijze een sociale verbondenheid. Dat uit zich in een horde, kudde, roedel en meute. Daarin ontstaat een pikorde of bijtorde, die de rangorde bevestigt en de saamhorigheid bevordert. Het is moeilijk dit liefde te noemen. Ech-ter het is wel de basis ervan. Zo ontstaat er een zekere veiligheid in de groep. Er is ook betrokkenheid tussen moeder en kind. Zij weten elkaar altijd te vinden. Deze betrokkenheid vinden we zelfs in en na de paring terug bij solitairen.

De Mens

Bij de mens vinden we de zelfde grondbeginselen. Alleen deze gewaarwording weet hij ver-standelijk te verwerken en op te slaan. Deze ervaring is het bewustzijn en die groeit met de jaren. Van onze geboorte en eerste levensjaren weten we niets. Onze moeder leren we kennen en langzaam andere gezinsgenoten en volgt de basisschool. Ook dat wordt vaag als herinne-ring opgeslagen. Daarna worden we langzaam, maar nog steeds vaag bewust van onze leef-omgeving. We beginnen leerstof op te slaan voor het leven, dat voor ons ligt en zoeken vriendjes. Dat breidt zich uit van buurtvriend, schoolvriend en verenigingsvriend. En opeens merken en voelen we dat we een jongen zijn of een meisje. We herinneren ons amper of helemaal niet meer, dat we hebben leren schrijven en rekenen. In deze fase hebben we de ervaringen onbewust opgeslagen en vertelt ons bewustzijn, dat nu gerijpt is of een woord met een t eindigt of met dt. Dat is ons van buitenaf ingeprent. Van binnenuit wordt verteld of we een jongen zijn of een meisje. Dit laatst wordt niet ingeprent, maar hormonaal ingegeven. Deze twee factoren bepalen ons mens zijn. De Liefde

Was het vriend zijn een wederzijdse toegenegenheid en acceptatie, nu wordt die toegene-genheid gevoeliger en begint de liefde te ontluiken. De vriendschap krijgt een polaire diepte, die zelfs het hart sneller doet kloppen. Zoals vroeger de vriendschap ontstond door een keuze uit vele kinderen, zo groeit ook de liefde uit een keuze. En dat noemen we de ‘ware liefde’. We voelen dat de liefde voor je vriend, broer en zus of vader en moeder anders is. Ook deze relaties hebben onderling graduele emoties van liefhebben. Dan komt het moment van weder-zijdse aanvaarding. Dat is thans gemakkelijk en kan leiden tot samenwonen of een huwelijk. Zo’n huwelijk of geen huwelijk kan innig zijn zodat de vonken er van afspringen en er komen kind(eren). Maar de ware liefde kan ook een misleiding zijn en kun je zelfs opgescheept wor-den met een kind. Met de jaren ontstaat er verzadiging, zodat de vonken minder hoog sprin-gen. Velen leven gezapig verder. Maar ja, je kunt wel een leuke vrouw hebben, er zijn er ook die zien, dat er nog meer leuks rondloopt. Die kun je tegenkomen in de korfbalvereniging, de zangvereniging of de buur-vrouw, die in de steek gelaten is. Tja, je richtingaanwijzer staat recht vooruit en die wordt achterna gelopen. De rijpe moedercel en de gevulde scrotum zorgen voor de lust. Daardoor wordt vergeten dat er thuis een vrouw en kind zijn en kunnen zelfs voor goed verlaten worden. Hier is geen sprake van liefde en blijkt seks niets met liefde te maken te hebben. Het is ge-woon een hormonale drift. Weer anderen vinden het thuis niet genoeg en zoeken het in de prostitutie. Het is geen ware liefde, maar je komt drie keer zo lekker klaar. Zo blijkt geld de liefde te overstijgen en de waarde van het orgasme te bepalen. Alle romantiek is weg, maar de lol is er niet minder om.

Huwelijksellende

Niet alle huwelijken en samenlevingsverbanden vallen uit elkaar, maar het is niet gering. De wereldse opvatting is ruimer geworden en de kerkelijke dwang wordt niet meer in die mate aanvaard. Er zijn nog vele goede voortzettingen waar de liefde zegeviert. Waar het kind de liefde ondervindt van de ouders, die nu als moeder en vader de liefde overdragen aan hun kind, die zij voorheen van hun ouders ondervonden. Ook hier moeten we niet gaan romantiseren, want er zijn genoeg gevallen bekend van we-derzijds geweld of geweld tegen hun kinderen. Dan zijn er gevallen van sociale wantoestan-den waardoor de ouders hun kind ombrengen. Schrijnende gevallen lezen of horen we over pasgeborenen, die opgegraven zijn of drijven in rivier of kanaal. Iets minder schrijnend zijn vondelingen. Zelfs Mozes werd drijvend in de Nijl gevonden in een rieten mandje. Door overbevolking wordt gezinsbeperking afgedwongen en van bittere ellende de teveel geborene ter adoptie aangeboden. Wonderbaarlijk geen beperking, maar toewas elders. Over het verdriet zullen we het maar niet hebben. Religieuze Opvattingen

Dan hebben we het nog niet gehad over abortus. Daarin zijn grote tegenstellingen. Vooral in islamitische en katholieke landen vinden regelmatig demonstraties plaats van voor en tegen-standers. Je kunt het wel veroordelen als liefdeloos, maar sociale en financiële beperkingen spelen vaak een rol. En dan hebben we het geeneens over verkrachting. In het geloof is weinig liefde te herkennen. De onverdraagzaamheid van katholieken en pro-testanten is ongelofelijk. De islamieten strijden in diverse sekten onderling op leven en dood. Het terrorisme naar buiten is ongekend gewelddadig. Ook de Europese gelovigen hebben de oorspronkelijke bevolkingen van werelddelen in naam van god geminimaliseerd.
Priesters van kerkelijke instellingen, wereldswijd hebben seks bedreven met kinderen en ze getraumatiseerd voor het leven. Is dat religieuze liefde? In de preek wordt luid verkondigd, dat huwelijkstrouw een levensvereiste is en seks gematigd bedreven mag worden voor ver-wekking van kinderen. Homoseksualiteit is een vervloeking. Deze vermaningen gaan gepaard met hel en vagevuur. Dat is dan de kerkelijke liefde. Vraag is dan hoe deze priesters het ko-ningkrijk der hemelen betreden, na zich uitgeleefd te hebben op minderjarige misdienaartjes.
Ook in de bijbel vinden we meer dreiging, dan liefde. De eerste mens vindt door verzoeking, de dreiging met de dood. Niet alleen zij maar alle nakomelingen worden bij voorbaat ter dood veroordeeld. Dat heet dan goddelijke liefde. We worden dan verlost door een offer aan het kruis. Het leed om aan het kruis te hangen wordt omschreven als de meest onmenselijke ter dood brenging. Hij krijgt ook nog een doornkrans op het hoofd. Dit zijn ongekende taferelen van wreedheid. Je kunt je dan afvragen waarom dit nodig is en een mildere ter dood brenging niet toegepast had kunnen worden. De apocalyptus druipt van vreselijk en afgrijselijk geweld. Je haren rijzen ter berge van de haat, die er vanaf druipt.

Conclusie

Het eind van het verhaal over liefde. Een wel zeer droef einde. Liefde is vanzelfsprekend een verhaal met een geromantiseerde achtergrond. De romantiek blijft gelukkig overeind. Het is eenmaal zo dat de werkelijkheid veel randverschijnselen kent. Dus ook in de liefde. Die zijn ten dele beschreven. Gelukkig blijkt echte liefde nog steeds te bestaan. En die breidt zich uit van ouders onderling naar kinderen, familie, vrienden en relaties in graduele verschillen. Hieruit blijkt dat liefde niets met seks te maken heeft. Seks is een lichaamsdrang, die ver-oorzaakt wordt door oestrogene en testosterone hormoon afscheiding en ontstaat er weder-zijdse willigheid. Deze drang kan zich naast liefde ook uiten in betaling, intimidatie, dreiging, en geweld.

 

 

Freek Stegehuis
Hilversum
7 Augustus 2013